Co to są aldehydy i czym są perfumy aldehydowe?
Aldehydy (alcohol dehydrogenatus) to związki syntetyczne, które zaczęto wykorzystywać w przemyśle perfumeryjnym i kosmetycznym na początku XX wieku, choć sam termin opracował Justus von Liebig już w 1835 roku. Są cząsteczkami organicznymi złożonymi z grupy karbonylowej, czyli wodór, węgiel i tlen. Do najsłynniejszych zapachów aldehydowych należy kompozycja Chanel No. 5, a rodzina tego typu perfum zyskała największą popularność w latach 50. i 60. XX wieku.
Jak uzyskuje się aldehydy?
Aldehydy otrzymywane są w wyniku m.in. odwodornienia pierwszorzędowych alkoholi, uwodnienia acetylenu (tzw. proces Kuczerowa), reakcji utleniania terminalnych alkinów, redukcji estrów kwasów karboksylowych i nitryli czy też redukcji chlorków kwasów karboksylowych. Zazwyczaj są to ciecze słabo rozpuszczalne w wodzie. Do wyjątków należy aldehyd mrówkowy, który jest gazem i aldehyd octowy - bardzo lotna ciecz. W przemyśle perfumeryjnym wykorzystuje się aldehydy o dłuższych łańcuchach cząsteczkowych, które posiadając większą masę cząsteczkową mocniej pobudzają zmysł powonienia. Aldehydy mają też właściwości łączenia pozostałych składników perfum, przez co całość zyskuje gładkie wykończenie.
Aldehydy dzieli się na pozyskiwane z naturalnych olejków eterycznych oraz pochodzenia syntetycznego. Naturalne aldehydy są oczywiście dużo droższe, co wpływa również na cenę perfum, w których zostają użyte.
Aldehydy w perfumach - rodzaje
Do najczęściej używanych w perfumach aldehydów należą:
- aldehyd cynamonowy - o aromacie cynamonu, którego pochodna amylowa ma z kolei zapach jaśminu;
- aldehyd benzoesowy - który ma zapach gorzkich migdałów; jego pochodne mogą mieć z kolei aromat lekko ziołowy, jak aldehyd kuminowy, kwiatowy, waniliowy lub wiśniowy - piperonal; pochodną tego aldehydu jest także aldehyd salicylowy;
- aldehyd fenylooctowy - używany w perfumach o aromatach kwiatowych: różanych, z gardenią, hiacyntem, czarnym bzem lub konwalią; jego pochodną jest cyklamal, czyli zapach fiołków alpejskich i konwalii.
Do oznaczania aldehydów używa się również skrótów literowo-liczbowych, jak:
- C7 - aldehydy o aromacie ziołowym
- C8 - z zapachem pomarańczy
- C11 - zapach świeżych zielonych liści
- C14 - zapach brzoskwini.
Czym są perfumy aldehydowe?
Aldehydy nie stanowiły rewolucyjnej zmiany w świecie zapachów, zyskały natomiast dużą popularność ze względu na możliwość utrwalenia w ten sposób kompozycji perfumeryjnych i zintensyfikowania zapachów. Mają one również duży wpływ na to, w jaki sposób perfumy rozwijają się na skórze.
Za pierwszą i najsłynniejszą w świecie perfumeryjnym kompozycję aldehydową uznawane są kultowe perfumy Chanel No. 5 stworzone przez Ernesta Beaux, który przedstawił słynnej kreatorce mody próbki zapachów oznaczone wyłącznie numerami. Coco Chanel bez dłuższego zastanowienia wybrała właśnie próbkę oznaczoną numerem 5, od której perfumy zyskały nazwę. W sumie kompozycja autorstwa Ernesta Beaux zawierała aż 80 składników, którym wyjątkowo gładkie i inspirujące wykończenie nadały właśnie aldehydy. Zgodnie z legendą, perfumiarz przez przypadek dodał ich zbyt wiele do próbki, która właśnie dlatego zwróciła uwagę Coco Chanel. Najbardziej wartościową nutą było połączenie w Chanel No. 5 trzech zapachów: pomarańczy, fiołka i kolendry i ze względów historycznych, gdy mówi się o “grupie aldehydowej” w perfumiarstwie zazwyczaj ma się na myśli właśnie połączenie tych trzech zapachów. Uwiodły one między innymi Marilyn Monroe, która twierdziła, że do snu skrapia się jedynie kilkoma kroplami kompozycji Chanel.
Jakie inne kompozycje aldehydowe zyskały popularność?
Wśród innych znanych perfum aldehydowych, na które warto zwrócić uwagę są m.in.:
1. Hugo Boss - Nuit pour femme
Kwiatowe perfumy damskie, dostępne w sprzedaży od 2012 roku, otwierające się nutami zapachowymi aldehydów i brzoskwini, rozkwitające w sercu akordami białych kwiatów, jaśminu i fiołka oraz wykończone nutami bazowymi drzewa sandałowego i mchu.
2. Chanel Allure Sport
Męskie, drzewno-przyprawowe perfumy z 2004 roku, autorstwa Jacques'a Polge'a. Aldehydy zostały wykorzystane w nich w otwarciu, razem z pomarańczą, nutami morskimi i czerwoną mandarynką; nutami serca są pieprz, neroli i cedr, a nuty bazowe to fasolka tonka, wanilia, białe piżmo, bursztyn, wetyweria i żywica elemi.
3. Chloe L'Eau de Chloe EDT
Perfumy marki Chloe z 2012 roku o szyprowo-kwiatowym charakterze stworzone przez Michela Almairaca. Tu także aldehydy znajdziemy w otwarciu wraz z cytronem, grejpfrutem, bergamotką i brzoskwinią; kwiatowe serce stanowią róża, woda różana, fiołek, piwonia, konwalia, frezja, magnolia i jaśmin, natomiast nuty bazowe to paczula, cedr, mech dębowy, białe piżmo, bursztyn i labdanum.
Choć perfumy aldehydowe największą popularnością cieszyły się w połowie XX wieku i dziś związki te są wykorzystywane, szczególnie w kompozycjach kwiatowo-cytrusowych i znajdują swoich wielbicieli. To zdecydowanie zapachy dla koneserów, którzy docenią ich wybitną trwałość i intrygująco gładkie wykończenie.